VONDRÁČEKS MÜHLENBAUERWERKSTATT
Standort: Oldřetice, Teil der Gemeinde Raná / Bezirk Chrudim
Datierung: 19. Jahrhundert
Art der Umsetzung: Übertragung
Die Werkstatt befindet sich in einem ehemaligen Wagenschuppen mit Getreidespeicher und wurde bis in die 1950er Jahre genutzt. Die Ausstattung stammt von der Mühlenbauerfamilie Vondráček aus Dachov bei Miřetice. Sie waren zwischen 1860 und 1930 in diesem Handwerk tätig. Sie stellten hauptsächlich Wasser- und Kammräder für Mühlen, Ölmühlen, Sägewerke und andere wasserbetriebene Anlagen her. Zur Herstellung und Montage des Wasserrades diente ein sechsarmiger Ständer (= štok), der sich in der Mitte der Werkstatt befindet. Sie beinhaltet außerdem eine Hobelbank, eine Schnitzbank, eine Pedaldrehmaschine sowie andere Ausrüstung. Die Vondráčeks bewahrten ihre Werkzeuge, den Stolz eines jeden Mühlenbauers, in einem hölzernen Militärkoffer auf, mit dem sie durch die Region zu den einzelnen Mühlen reisten. Zum Leben der Mühlenbauer gehörten neben der Arbeit in der Werkstatt auch die notwendigen Reparaturen der Mühlmechaniken. Äxte (= sekery) waren das grundlegende Werkzeug bei ihrer Arbeit, daher der tschechische Name dieses besonderen Handwerks sekerník. Außerdem verwendeten sie auch Sägen, Meißel, Bohreisen, Schnitzmesser und diverse Messwerkzeuge. Ohne genaue Messungen konnte nämlich keine wasserbetriebene Maschine funktionieren.
WARSZTAT CIEŚLI VONDRÁČKA
Lokacja: Oldřetice, część miejscowości Raná / powiat Chrudim
Datowanie: XIX wiek
Sposób realizacji: translokacja
Działający do lat 50. XX wieku warsztat znajduje się w byłej szopie z spichlerzem. Jego wyposażenie pochodzi od rodziny Vondráčków, cieśli ze wsi Dachov pod Miřeticami. Rodzina prowadziła warsztat od 1860 do 1930 r. W warsztacie wykonywano przede wszystkim koła wodne i palczaste dla młynów, olejarni, tartaków oraz innych obiektów z napędem wodnym. Do produkcji i pasowania koła wodnego byla przeznaczona sześciokątna podstawa zwana też klocem, umieszczona pośrodku warsztatu. Jej częścią jest heblownica, imadło, tokarka nożna oraz inne urządzenia. Narzędzia potrzebne do pracy rodzina Vondráčków przechowywała w drewnianej skrzyni wojskowej, z którą cieśle przemieszczali się od jednego młyna do drugiego. Oprócz pracy w warsztacie rzemieślnicy tego typu zajmowali się bowiem naprawami mechnizmów młyńskich. Ich podstawowym narzędziem do pracy były siekiery, stąd też pochodzi czeska nazwa tego mistrza rzemiosła – „sekerník“. Stosowali też piły, dłuta, świdry, ośniki oraz szereg innych narzędzi, a także przyrządy do dokładnego pomiaru, bez którego funkcjonowanie jakiejkolwiek maszyny z napędem wodnym nie było możliwe.
