WASSERGETREIDEMÜHLE AUS OLDŘETICE
Standort: Oldřetice, Teil der Gemeinde Raná / Bezirk Chrudim
Datierung: 17. Jahrhundert
Art der Umsetzung: Übertragung
Eine Wassermühle für Getreide stand in Veselý Kopec wahrscheinlich bereits vor 1580, als der Ort zu dem Dorf Dřevíkov gehörte. Bis 1777 war sie eine Gutsmühle, in jenem Jahr wurde sie dann von dem Müller Jan Hertl gekauft. Die örtliche Mühle besaß das Recht, Graupen- und Mehlhandel zu treiben, Brot zu backen sowie ein Schankrecht, da hier ein viel befahrener Handelsweg, die sogenannte Mährische Straße, entlangführte. Zu der Mühle gehörten eine kleine Scheune mit einem Stall und ein Sägewerk, das auf der anderen Seite des Mühlgrabens stand. 1909 jedoch brannten sowohl die Mühle als auch das Sägewerk nieder.
Im Jahre 1977 wurde die Bureš-Mühle auf die ursprünglichen Fundamente übertragen. Es handelt sich um denselben Mühlentyp mit einem weit verbreiteten böhmischen Mahlgang. Die Mühle wird durch ein Wasserrad auf dem Oberwasser angetrieben, das auch eine Graupenstampfe (aus der Bětník-Mühle) und eine Pflaumenmus-Kochanlage antreibt. Die Wasserversorgung erfolgt über den ursprünglichen Mühlbach. In dem Mühlraum befindet sich die Mahlausrüstung – ein Aufschütttrichter, ein Mühlsteinmantel mit zwei Mühlsteinen, ein Mühlkasten mit Ärmel und Siebvorrichtung sowie eine Mehltruhe. Von hier aus gelangt man in den Wohnbereich mit einer Stube, einer Kammer und einer ehemaligen schwarzen Küche mit Brotbackofen. Die Ausstattung der Stube präsentiert den Haushalt der Müllerfamilie, die zu den angesehenen und wohlhabenden Dorfbewohnern gehörte. Von der Mühle gelangt man auch in die Gesindestube (= šalanda), welche die Müllergehilfen beherbergte und gleichzeitig als Werkstatt für notwendige Reparaturen an der Mühlenausrüstung diente.
MŁYN WODNY ZBOŻOWY ZE WSI OLDŘETICE
Lokacja: Oldřetice, część miejscowości Raná / powiat Chrudim
Datowanie: XVII wiek
Sposób realizacji: translokacja
Młyn wodny do przemiału zboża zbudowano we wsi Veselý Kopec prawdopodobnie już przed 1580 r. Wieś wtedy stanowiła część miejscowości Dřevíkov. Do 1777 r. młyn wchodził w skład folwarku szlacheckiego, w tym samym roku kupił go młynarz Jan Hertl. Z tutejszym młynem związany był przywilej handlu, wypieku chleba, produkcji wyrobów młynarskich oraz prawo szynkowania. Przez to miejsce przechodził bowiem znany szlak handlowy, tzw. Szlak Morawski. Do młyna należała stodoła z oborą i tartak, zbudowany po drugiej stronie młynówki. W 1909 r. młyn i tartak strawił jednak pożar.
W 1977 r. na dawnych fundamentach wzniesiono młyn Bureša. Chodzi o identyczny typ młyna o typowym, tzw. czeskim układzie. Funkcjonowanie młyna zapewnia koło wodne nasiębierne, które jednocześnie napędza stępę do produkcji kaszy (przeniesioną z młyna Bětník) oraz smażalnię powideł. Wodę doprowadza dawna młynówka. Urządzenia do przemiału – kosz zasypowy, osłona z dwoma kamieniami młyńskimi, mącznica z rękawem i sitem, skrzynia na mąkę – znajdują się w młynie właściwym, z którego wchodzi się do części mieszkalnej z izbą, komorą i dawną czarną kuchnią z piecem do wypieku chleba. Wyposażenie izby prezentuje gospodarstwo domowe rodziny młynarza, który należał do zamożnych i ważnych mieszkańców wsi. Z samego młyna można wejść również do dużego pomieszczenia przeznaczonego dla pomocników młynarza, w którym również znajdował się warsztat do wykonywania koniecznych napraw urządzenia młyńskiego.
